Ruimtelijke dichtheid
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Ruimtelijke dichtheid is de mate van concentratie van bebouwing of populatie binnen een bepaald gebied, vaak uitgedrukt in aantallen per oppervlakte- of volume-eenheid.
Omschrijving
Ruimtelijke dichtheid is een belangrijk begrip in verschillende vakgebieden, waaronder bouwkunde, stedenbouw en planologie. Het geeft aan hoeveel er gevestigd is (gebouwen, mensen, functies) in verhouding tot de beschikbare ruimte. Dit kan gemeten worden op verschillende schaalniveaus, zoals bouwblokken, buurten, wijken of gemeenten. In de stedenbouw en ruimtelijke ordening speelt ruimtelijke dichtheid een rol bij het efficiënt benutten van de ruimte en het plannen van voorzieningen en infrastructuur. Hoge dichtheden kunnen leiden tot efficiënter ruimtegebruik en kortere afstanden, wat bijvoorbeeld actieve mobiliteit kan bevorderen. Echter, te hoge dichtheid kan ook leiden tot problemen zoals overbelasting van infrastructuur en beperkte openbare ruimte.
Indicatoren voor ruimtelijke dichtheid
In de bouwkunde en stedenbouw worden verschillende indicatoren gebruikt om ruimtelijke dichtheid te meten en te vergelijken. De Floor Space Index (FSI), ook wel V/T-index genoemd, is een veelgebruikte indicator die de totale bruto vloeroppervlakte van een gebouw of gebouwen deelt door de bijbehorende terreinoppervlakte. Een FSI van 1,0 kan bijvoorbeeld betekenen dat het hele terrein bebouwd is met één bouwlaag, of dat de helft van het terrein bebouwd is met twee bouwlagen. Een andere indicator is de Ground Space Index (GSI), die de 'footprint' (bebouwde oppervlakte op de begane grond) van een gebouw of gebouwen deelt door de terreinoppervlakte. De GSI geeft een indicatie van het aandeel van het gebied dat bebouwd is. Naast FSI en GSI bestaan er ook indicatoren zoals de Open Space Ratio (OSR) en Layers (L), die respectievelijk de verhouding open ruimte en het gemiddeld aantal bouwlagen weergeven. Ook het aantal woningen per hectare wordt vaak gebruikt, hoewel dit minder informatie geeft over de totale bebouwde oppervlakte.
Toepassing in ruimtelijke ordening
Kennis over ruimtelijke dichtheden is essentieel voor ruimtelijke ordening en stedenbouw. Het stelt planologen en stedenbouwkundigen in staat om inzicht te krijgen in het bestaande stedelijk weefsel, veranderingen te monitoren en toekomstige gebiedsontwikkelingen te vergelijken met bestaande situaties. Databases met ruimtelijke dichtheden, zoals RUDIFUN in Nederland, helpen bij het analyseren van verdichtingsvraagstukken en het nemen van weloverwogen beslissingen over waar en hoe gebouwd kan worden. Het doel is vaak om door middel van 'passende dichtheden' een toekomstbestendige leefomgeving te creeren, waarbij stedelijke vernieuwing vaak prioriteit krijgt boven uitleggebieden.
Vergelijkbare termen
Stedelijke dichtheid
Gebruikte bronnen: